یکی از چالش‌های مهم رانندگان وسایل نقلیه عمومی حمل بار، آگاهی از قوانین توقف و پارک در سطح شهر است. شاید بارها دیده‌اید که کامیون یا وانت‌باری در کنار خیابان توقف کرده تا بارگیری یا تخلیه انجام دهد، اما آیا چنین توقف‌هایی قانونی است؟ اگر توقف در خارج از ایستگاه های مجاز باشد، جریمه‌ای در کار هست؟ در این مقاله با نگاهی تخصصی و کاربردی، به بررسی کامل این موضوع می‌پردازیم.
وسایل نقلیه عمومی حمل بار دقیقاً چه خودروهایی هستند؟
در قوانین راهنمایی و رانندگی، وسایل نقلیه عمومی حمل بار شامل خودروهایی می‌شوند که با مجوز رسمی از سازمان حمل‌ونقل بار درون‌شهری یا برون‌شهری، اقدام به حمل کالا می‌کنند. این خودروها معمولاً شامل:
-
کامیون‌ها
-
کامیونت‌ها
-
وانت‌بارها (دارای پلاک عمومی یا مجوز باربری)
-
تریلرها
-
نیسان‌های حمل بار عمومی
این خودروها تابع قوانین خاصی در توقف، حرکت، بارگیری و تخلیه هستند.
قانون چه می‌گوید؟ آیا توقف در خارج از ایستگاه های مجاز است؟
طبق مقررات آیین‌نامه راهنمایی و رانندگی، وسایل نقلیه‌ای که برای حمل بار عمومی فعالیت می‌کنند فقط مجازند در مکان‌های مشخص‌شده توسط شهرداری یا سازمان حمل‌ونقل بار توقف کنند. این ایستگاه‌ها معمولاً:
-
دارای تابلو و علامت‌گذاری هستند
-
در مسیرهایی مشخص شده‌اند تا مانع ترافیک نشوند
-
در نزدیکی مراکز تخلیه و بارگیری مستقر هستند
بنابراین، توقف در خارج از این ایستگاه‌ها، غیرمجاز تلقی شده و مشمول جریمه می‌شود.
چه جریمه‌ای در انتظار رانندگان متخلف است؟
در صورت توقف وسایل نقلیه عمومی حمل بار در محل‌های ممنوعه، پلیس راهور یا مأموران شهرداری می‌توانند:
-
جریمه نقدی ثبت کنند (بین ۵۰ تا ۱۵۰ هزار تومان بسته به محل و شرایط)
-
خودرو را با جرثقیل به پارکینگ منتقل کنند
-
در برخی شهرها، کارت هوشمند راننده یا مجوز فعالیت به حالت تعلیق در می‌آید
بنابراین، تخلف در توقف باربری‌ها فقط جریمه مالی نیست، بلکه تبعات شغلی نیز به همراه دارد.
چه محل‌هایی توقف ممنوع برای خودروهای حمل بار محسوب می‌شوند؟
توقف در این مکان‌ها برای خودروهای باری ممنوع است:
-
مسیرهای اضطراری (نزدیک ایستگاه آتش‌نشانی یا اورژانس)
-
خطوط ویژه اتوبوس یا BRT
-
مقابل بیمارستان‌ها و مدارس
-
پل‌ها و تونل‌ها
-
بزرگراه‌ها و معابر سریع‌السیر
-
کوچه‌های کم‌عرض در ساعات پر رفت‌وآمد
آیا بارگیری و تخلیه بار هم باید فقط در ایستگاه انجام شود؟
بله، بر اساس قوانین جدید شهری، بارگیری و تخلیه باید در مکان‌هایی مجاز و مشخص انجام شود؛ مگر اینکه بار دارای مجوز ویژه یا اضطراری باشد. در غیر این صورت:
-
توقف جهت بارگیری = جریمه
-
توقف جهت تخلیه = جریمه
شهرهایی مثل تهران، اصفهان، مشهد و شیراز نظارت بسیار دقیق‌تری در این زمینه دارند.
آیا مجوز حمل بار درون‌شهری به معنای آزادی در توقف است؟
خیر. داشتن مجوز حمل بار به این معنا نیست که خودرو می‌تواند هر جایی توقف کند. مجوز فقط اجازه فعالیت در حمل‌ونقل عمومی بار را صادر می‌کند، نه نقض قوانین توقف یا پارک.
چه کسانی مسئول اجرای این قانون هستند؟
نظارت بر توقف وسایل نقلیه عمومی حمل بار بر عهده:
-
پلیس راهنمایی و رانندگی
-
سازمان حمل‌ونقل و ترافیک شهرداری‌ها
-
شرکت‌های باربری طرف قرارداد با شهرداری
این نهادها با استفاده از دوربین‌های شهری، مأموران گشت، و حتی گزارش‌های مردمی بر تخلفات نظارت می‌کنند.
چطور می‌توان ایستگاه‌های مجاز توقف را پیدا کرد؟
راه‌های پیدا کردن ایستگاه‌های مجاز عبارتند از:
-
مراجعه به سایت یا اپلیکیشن شهرداری شهر محل سکونت
-
تماس با سامانه ۱۳۷
-
استفاده از نقشه‌های گوگل یا نرم‌افزارهای نقشه شهری
-
درخواست نقشه از شرکت‌های حمل‌ونقل بار
آیا ساعت توقف هم در جریمه نقش دارد؟
بله. در برخی شهرها، محدودیت زمانی برای توقف وسایل نقلیه حمل بار وجود دارد. مثلاً:
-
در ساعات پیک ترافیک (۷ تا ۱۰ صبح و ۱۶ تا ۲۰ شب)، توقف کاملاً ممنوع است
-
در شب یا بامداد، مجاز است ولی با شرایط خاص
اگر خارج از ساعات مجاز توقف کنید، حتی در ایستگاه هم ممکن است جریمه شوید.
جریمه‌های تکراری چه پیامدی دارند؟
تکرار توقف در خارج از ایستگاه های مجاز می‌تواند باعث:
-
تعلیق یا لغو مجوز فعالیت راننده
-
کاهش اعتبار شرکت باربری
-
افزایش حق بیمه خودرو
-
احضار به کمیسیون رسیدگی به تخلفات حمل‌ونقل شهری
در نتیجه، بهتر است از ابتدا طبق قانون عمل کنید تا از این پیامدها در امان بمانید.
اگر راننده به جریمه اعتراض داشته باشد چه باید کند؟
راننده می‌تواند:
-
درخواست رسیدگی مجدد از پلیس راهور بدهد
-
به سامانه «راهنمایی و رانندگی» مراجعه و مستندات را بارگذاری کند
-
در موارد خاص، از طریق شورای حل اختلاف یا دیوان عدالت اداری پیگیری کند
داشتن مدارک، مجوز، و تصویر محل توقف کمک بزرگی در اثبات بی‌گناهی راننده خواهد بود.
چگونه از توقف در خارج از ایستگاه های مجاز جلوگیری کنیم؟ نکات کاربردی برای رانندگان
-
قبل از حرکت، مکان مجاز توقف را در مسیر تعیین کنید
-
از اپلیکیشن‌های نقشه و حمل‌ونقل شهری استفاده کنید
-
در ساعات ممنوعه تردد نکنید
-
از شرکت‌های باربری مجاز و دارای مجوز فعالیت بگیرید
-
همیشه مدارک و مجوزهای خود را همراه داشته باشید
سخن پایانی: رعایت قانون، صرفه جویی در هزینه و زمان
توقف در خارج از ایستگاه های مجاز نه تنها باعث جریمه مالی می‌شود، بلکه گاهی زمان زیادی را نیز تلف می‌کند؛ مخصوصاً اگر خودرو به پارکینگ منتقل شود. بنابراین، بهترین راه، رعایت قوانین و اطلاع از ایستگاه های مجاز حمل بار است. با رعایت این نکات، هم راننده متضرر نمی‌شود و هم شهروندان دچار مشکل نمی‌شوند.
همچنین بخوانید:
- حمل بار مازاد بر ظرفیت مجاز کامیون؛ جریمه‌ها و نکات ایمنی
- بررسی کامل روند حمل بار دریایی
- حمل بار تجاری و صنعتی با تجهیزات مدرن
سوالات متداول در خصوص توقف در خارج از ایستگاه های مجاز
آیا وانت بار های شخصی هم مشمول این قانون می‌شوند؟
بله، اگر وانت‌بار به‌صورت عمومی فعالیت کند (مثلاً از طریق اپلیکیشن‌های باربری) باید از ایستگاه‌های مجاز استفاده کند.
آیا توقف کوتاه مدت هم جریمه دارد؟
در برخی مناطق بله؛ خصوصاً در مسیرهای اضطراری و پرترافیک. حتی توقف ۲ دقیقه‌ای هم ممکن است مشمول جریمه باشد.
آیا امکان گرفتن مجوز توقف در خارج از ایستگاه های مجاز به صورت موقت وجود دارد؟
بله، برخی شرکت‌ها یا رانندگان می‌توانند برای برخی مناطق خاص، مجوز موقت دریافت کنند. این مجوزها اغلب زمان‌دار هستند.
